Araştırınız
i Siyasi partilerin kurulma amacı ile ilgili bir araştırma yapınız.
Siyasi partilerin kurulma amacı ile ilgili bir araştırma yapınız.Cevap: Siyasi Parti, benzer siyasi görüşe sahip olan insanların ülke yönetiminde söz sahibi olmak üzere kurdukları örgütlere verilen isimdir.
SORU : Demokrasinin uygulandığı toplumlarda herkes düşüncelerini serbestçe neye sahiptir.
CEVAP : söyleme özgürlüğüne
SORU : Toplumdaki bireylerin düşüncelerini rahatça açıklayabilmesi, hür ve birbirinin haklarına saygılı yaşayabilmesi ancak ne sayesinde gerçekleşebilir.
CEVAP : iyi bir yönetim sistemi
SORU : Çağımıza en uygun devlet ve yönetim biçimi ise nedir
CEVAP : demokrasidir.
SORU : Demokrasi için ilk koşul, nedir
CEVAP : ülkenin bağımsız olmasıdır.
SORU : Bağımsızlığın var olmasından sonra hangi ilkenin gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılır.
CEVAP : millî egemenlik
SORU : Millî egemenliğin gerçekleştirilmesinde ise neler önemli bir aracılık görevi yaparlar.
CEVAP : siyasi partiler
SORU : Çünkü seçimlere katılan siyasi partiler aldıkları oylar ile halkın seçtiği kişilerin nereye milletvekili olarak girmesini sağlarlar.
CEVAP : meclise
SORU : Demokrasilerde aynı düşünceleri taşıyan insanların görüşlerini dile getirebilmek amacıyla neler oluşturulmuştur.
CEVAP : siyasi kurumlar
SORU : Bu kurumların başında neler yer alır.
CEVAP : siyasi partiler
SORU : Siyasi partiler demokratik rejimlerde halkın neye katılmasına aracılık eden kuruluşlardır.
CEVAP : yönetime
SORU : Mustafa Kemal, bu amaçla ülke içinde demokratik bir rejimin kurulmasına öncülük etti. Bir siyasi parti kurarak neye geçiş ortamını oluşturmak istedi.
CEVAP : çok partili yaşama
Soru/yorum
Millî egemenliğin sağlanmasında siyasi partiler nasıl bir rol oynar? Düşüncelerinizi söyleyiniz.
Cevap: Demokrasi devletlerin kullandığı eşitlik biçimidir.
Demokrasi adalettir. Peki demokraside siyasi partilerin önemi nedir ? Demokrasi de olan siyasi partiler , ülkeyi yönetecek kişiyi yani Cumhurbaşkanını belirtir. Halk oylama İle demokrasiyi kimin yöneteceğini belirler. Her 4 yılda bir oylama zamanı olur ve 18 yaşından büyük herkes oy kullanmaya gider
Tek Partili yönetim
Halkın yönetime katılımı ve görüş farklılıkları az olur.
Hükümetin denetlenmesi zordur.
Çok Partili Yönetim
Farklı görüşler yönetimde yer alabilir.
Hükümet sürekli denetlenir.
Demokratik ortam oluşur.
Devlet yönetiminde tek partili yönetim mi yoksa çok partili yönetim mi etkili olur? Görüşlerinizi söyleyiniz.
Cevap: Modern anlamda ilk siyasi partiler, Fransız Devrimi sonrasında oluşmaya başladı. Öncelikle Avrupa, sonrasında dünyanın diğer bölgelerinde çeşitli siyasi görüşlere sahip kişilerin resmen bir araya gelip örgütlenerek kurulan ve yapılan seçimlerde bu örgütlerin topluca ülkelerin yönetiminde söz sahibi olmaya başladılar. Böylece halkın her kesimi ve düşüncesi partiler aracılığı ile dile getirilmiş oldu. Eğer tek parti kalsaydı ne yazık ki tek görüş olacaktı. Bu da demokrasiye uymayan bir durumdur.
a. Siyasi Partiler Kuruluyor
Cumhuriyet Halk Fırkası (Partisi)
SORU : Mustafa Kemal, demokrasinin gereklerinden olan ne anlayışını her zaman taşıyordu.
CEVAP : siyasi parti kurma
SORU : Sivas Kongresi’nde neyi oluşturarak bu düşüncesini bir model olarak gerçekleştirdi.
CEVAP : Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk grubunu
SORU : Mustafa Kemal, böyle davranarak aldığı kararları kimle paylaşmak istiyordu.
CEVAP : milletle
SORU : Mustafa Kemal, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk grubunu son nerede de oluşturmak istedi.
CEVAP : Osmanlı Mebusan Meclisinde
SORU : Fakat bu düşüncesini ancak nerede gerçekleştirebildi.
CEVAP : Birinci Mecliste
SORU : Kurtuluş Savaşı’nın ilk yıllarında Türkiye Büyük Millet Meclisi içerisindeki farklı gruplar, ne için uzlaşabiliyorlardı.
CEVAP : millî bağımsızlığı sağlamaya çalıştıkları
SORU : Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasından sonra Meclisteki gruplar arasında ne oluşmuştu.
CEVAP : düşünce ayrılıkları
SORU : Batılılaşma ve modernleşme yanlısı Mustafa Kemal ve taraftarlarına ne deniyordu.
CEVAP : Birinci Grup,
SORU : onların karşısında yer alan ve eski düzeni savunan gelenekçilere ise ne deniyordu.
CEVAP : İkinci Grup
SORU : Mustafa Kemal, Kurtuluş Savaşı sırasında milletiyle olan sıkı ilişkilerini ne aracılığıyla sağlıyordu.
CEVAP : Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu
SORU : Barış döneminde çağdaşlaşma yolunda yapılacak yeniliklerin gerçekleştirilebilmesi için güvenebileceği neye ihtiyaç vardı.
CEVAP : genç, dinamik ve inkılapçı insanlara
SORU : Bu amaçla 9 Eylül 1923 tarihinde başkanlığını yaptığı neyi kurdu.
CEVAP : Halk Fırkasını
SORU : Böylece gerçekleştirmeyi düşündüğü çok partili yaşam için ilk adımı atmış oldu. Cumhuriyetin ilanından sonra ise bu parti, ne adını aldı (1924).
CEVAP : Cumhuriyet Halk Fırkası
SORU : Atatürk’ün gerçekleştirdiği bütün inkılaplar neye dayanılarak yapılmıştır.
CEVAP :bu parti programına
SORU : Yine partinin programında yer alan Atatürk ilkelerinin tümü ne aracılığıyla devlet yönetimine ve anayasaya uygulanmış ve halk tarafından benimsenmiştir.
CEVAP : bu parti aracılığıyla
Unutmayınız
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk siyasi partisi Cumhuriyet Halk Fırkasıdır.
:Bunları 'Biliyor musunuz?
Mustafa Kemal, ölümüne kadar, hem cumhurbaşkanlığı görevini hem de Cumhuriyet Halk Partisi başkanlığını birlikte yürütmüştür.
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası
SORU : Millî Mücadele’nin kazanılmasından sonra sıra, Türk milletini her alanda çağdaş devletler düzeyine çıkaracak yeniliklerin yapılmasına gelmişti. İnkılapların biçimi ve zamanı konusunda Mustafa Kemal ve bazı arkadaşları arasında ne ortaya çıkmaya başlamıştı.
CEVAP : görüş ayrılıkları
SORU : Bu kişiler çok geçmeden bağlı bulundukları Cumhuriyet Halk Partisinden ayrılıp 1924 Anayasası’na dayanarak ne kurdular.
CEVAP : yeni bir parti
SORU : Böylece Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası adıyla Cumhuriyet Dönemi’nin siyasi tarihindene kurulmuş oldu (17 Kasım 1924).
CEVAP : ilk muhalefet partisi
Bu partinin kurucuları arasında Kâzım Karabekir, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele, Adnan Adıvar, Cafer Tayyar Bey gibi önemli kişiler bulunuyordu.
Kavram Bilgisi
Terakkiperver:
SORU : Terakkiperverne demektir
CEVAP : İlerici, ilerlemeyi seven anlamına gelmektedir.
SORU : Mustafa Kemal orduda görev yapanların politikayla uğraşmalarını uygun görmüyordu. Bu amaçla kendisine bağlı milletvekillerinden ne istedi.
CEVAP : ordudaki görevlerinden ayrılmasını
SORU : Bundan sonra, kişilerin askerî görevleri devam ederken milletvekili olamayacaklarını belirten ne çıkarıldı (19 Aralık 1924).
CEVAP : Kanun
SORU : Bu Kanun’un çıkarılması üzerine meclisteki ordu üyesi milletvekilleri, ne yaptılar
CEVAP : ordudaki görevlerinden çekildiler.
Soru/yorum ■
Sizce Mustafa Kemal, askerlerin aynı zamanda milletvekili olmasını neden istememiştir?
Mustafa Kemal, cumhuriyetin ilan edilmesinden sonra meclis üyelerini seçerken ve mebus listelerini hazırlarken her zaman ihtimam göstermiştir. Kendi fikir ve ideallerine yakın kişilerle iş görmeyi tercih etmiştir. Bu nedenle belli listeler üzerinde yoğunlaşmış ve mebusların meslekleri üzerinde de durmuştur.Mustafa Kemal, askerlerin aynı zamanda milletvekili olmasını istememiştir. Çünkü askeri temayülün ve teamüllerin siyasi tesirin içinde olmasını ve siyaseti yönlendirmesini istememiştir.
Siyasetin askeri nizam ve ideallerin üzerinde olması cumhuriyet yönetimi içinde istikrarın gerçekleşmesi adına önemlidir. Siyasetin korunması ve halkın temsil alanında kalması adına asker temayülünün olmaması önemlidir.
SORU : Mustafa Kemal, Türkiye’de demokrasinin yerleşmesini ve kısa sürede gelişmesini istediğinden yeni partinin kurulmasına tepkisi ne oldu
CEVAP : çok sevindi.
SORU : Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının programında “din ve inançlara saygılı” olduğunun vurgulanması neye sebep oldu.
CEVAP : cumhuriyet karşıtlarının bu parti içerisinde toplanmasına
SORU : Cumhuriyete ve Mustafa Kemal’in yaptığı inkılaplara muhalif olanlar, parti içerisinde neye başladılar.
CEVAP : hızla çoğalmaya
SORU : Partinin din konusunda izlediği politika, Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde yaşayan bazı vatandaşlar üzerinde ne oldu.
CEVAP : etkili
SORU : Bu gelişmelerin sonunda doğuda büyük bir ne çıkartıldı.
CEVAP : ayaklanma
SORU : Cumhuriyet rejiminin tehlikeye düştüğünü gören devlet görevlileri, gerekli önlemleri alarak neyi sağladılar.
CEVAP : ayaklanmanın bastırılmasını
SORU : Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının bazı üyelerinin devlete ve rejime zarar verdiği gerekçesiyle bu parti, hükümet tarafından ne yapıldı (3 Haziran 1925).
CEVAP : kapatıldı
Serbest Cumhuriyet Fırkası
SORU : 1930’lu yıllara gelindiğinde, Atatürk ilke ve inkılaplarının büyük bir bölümü günlük yaşamda uygulanmaya başlanmış ve halk tarafından bu inkılaplar ne yapmıştı
CEVAP : benimsenmişti.
SORU : Fakat 1929 yılında dünyada yaşanan ekonomik bunalım Türkiye’yi de etkilemişti. Mustafa Kemal, ülkenin sıkıntılardan kurtulabilmesi için ekonomik kalkınma alanında farklı görüşler taşıyan ne kurulmasını istiyordu.
CEVAP : yeni bir parti
SORU : Mustafa Kemal bu düşüncelerle hareket ederek yakın arkadaşlarından Fethi Bey’e yeni bir parti kurdurdu. Böylece hangi adı taşıyan parti 12 Ağustos 1930 tarihinde kurulmuş oldu.
CEVAP : Serbest Cumhuriyet Fırkası
Unutmayınız
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kapatılması ile Türkiye’de çok partili rejim denemelerinden ilki başarısızlıkla sonuçlandı.
Soru/yorum ■
Mustafa Kemal sizce neden yeni bir parti kurulma- : sini istiyor? Düşüncelerinizi i söyleyiniz.
Cevap: Türkiye Cumhuriyeti’nde tek partili sistemin yerine çok partili sistem Mustafa Kemal’in talimatıyla uygulanmak istenmiştir. Bunun için de önemli partiler Mustafa Kemal’in arkadaşları tarafından kurulmuştur. Bu partilerin kapatılması rejime muhalif tavır almalarından ileri gelmiştir. Kurulan partiler siyasi açıdan çok partili sisteme geçişin ilk adımlarını ve tecrübelerini oluşturmuştur. Böylece çok partili sisteme geçiş daha kolay bir şekilde gerçekleşmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk kurulan siyasi partilerinin adlarıyla ilgili aşağıda verilen kısaltmaların açılımını yazınız.
HF: Halk Fırkası
CHF: Cumhuriyetçi Halk Fırkası
TCF: Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası
SCF: Serbest Cumhuriyet Fırkası
SORU : Mustafa Kemal, parti kurucularından cumhuriyet ilkelerine bağlı kalmalarını özellikle istedi.
Ülke yararına kurulan bu parti, kısa sürede nasıl bir kuruluş durumuna geldi.
CEVAP : cumhuriyet karşıtlarının yer aldığı
SORU : Cumhuriyet karşıtları, partiyi nasıl kullanmaya başladı.
CEVAP : kendi amaçları doğrultusunda
SORU : Partinin kurucusu olan Fethi Bey, bu gelişmelerden rahatsızlık duydu. Ülkenin geleceği için kötü bir olayın yaşanmaması amacıyla Serbest Cumhuriyet Fırkasını kendi isteğiyle ne yaptı(17 Kasım 1930).
CEVAP : kapattı
SORU : Böylece ikinci kez gerçekleştirilmek istenen ne denemesi de sonuçsuz kaldı.
CEVAP : çok partili rejim
Bunları Biliyor musunuz?
Ülkemizde kurulan bu üç parti, ekonomide liberal (serbest) görüşü savundu. Özel sermayenin ekonomide etkili olmasını istedi. Fakat yaşanan 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı nedeniyle iktidarda bulunan Cumhuriyet Halk Fırkası, ekonomide devletçilik politikasını uygulamaya koyacaktır.
SIRA SİZDE
Siyasi partiler ile ilgili aşağıda verilen çalışmayı yapınız.
Türkiye Cumhuriyetinin ilk siyasi partisi (Halk Fırkası)
Kâzım Karabekir ve arkadaşları tarafından kurulan parti (Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası)
1929 Dünya Ekonomik Bunalımı’nın yaşanması sonucu kurulan parti (Serbest Cumhuriyet Fırkası)
Türkiye’nin ilk muhalefet partisinin adı (Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası)
Kurucu başkanı tarafından kapatılan parti (Serbest Cumhuriyet Fırkası)
b. Demokratikleşme Çabaları
Atatürk, cumhuriyeti kurma aşamasında kuruluş sürecinde yaşanan demokratikleşme çabalarından bir kısmına Nutuk adlı eserinde şu şekilde yer vermiştir:
Saltanatın Kaldırılması
Efendiler, Osmanlı Devleti’nin yıkılmış olduğunu, yeni bir Türkiye Devleti’nin doğduğunu, Teşkilat-ı Esasiye Kanunu gereğince hâkimiyet haklarının millete ait bulunduğunu ifade eden bir önerge hazırlandı. Sekseni aşkın arkadaşa imza ettirildi. Bu önergede benim de imzam vardır.
Meclis’te de geniş bir konuşma yapmak gereğini duydum. İslam ve Türk tarihinden örnekler vererek hilafet ve saltanatın ayrılabileceğini, millî hâkimiyet ve saltanat makamının Türkiye Büyük Millet Meclisi olabileceğini, tarihî olaylara dayanarak açıkladım.
Süratle kanun tasarısı hazırlandı. O gün meclisin ikinci oturumunda okundu. Ad okunarak oya konması teklifine karşı, kürsüye çıktım. Dedim ki; “Buna gerek yoktur. Memleket ve milletin istiklâlini ebedî olarak koruyacak ilkeleri, yüce meclisin oy birliği ile kabul edeceğini sanırım.” Sonunda, başkan oya sundu ve “oy birliği ile kabul edilmiştir” dedi.
İşte Efendiler, Osmanlı Saltanatı’nın yıkılış ve göçüş merasimi nin son safhası böyle geçmiştir.
SORU YORUM
Sizce Atatürk, neden devlet yönetiminin saltanat şeklinde olmasını istemiyor olabilir? Düşüncelerinizi söyleyiniz.
Cevap: Çünkü Atatürk Halk iradesine güvenmektedir. Halk iradesinin mutlak kılınmasının gerekliliğini, halk egemenliğinin hiç bir zümre kişi ya da aileye verilmemesi gerektiğini düşünmektedir. Halkın kul değil birey ve vatandaş olduğunu düşünmektedir.
ARAŞTIRIN
Siyasi partiler toplumda bir ihtiyaç mıdır? Siyasi partilerin devlet yönetimine katkıları hakkında bir araştırma yapınız.
Cevap: Bence bir ihtiyaçtır çünkü siyasi partiler demokrasinin bir gereği olan çoğulculuk ilkesinin uygulanması ve halkın her kesiminden görüşün temsiliyeti için vazgeçilmez bir unsurdur.
Atatürk, Cumhuriyet yönetiminde siyasi partilerin kurulmasını ve devlet yönetiminde farklı görüşlerin var olmasını istiyordu. Bu konuda yaptığı çalışmaları Nutuk’ta şöyle anlatmaktadır:
Saygıdeğer Efendiler, her yerde, siyasi parti kurma konusunda halkla uzun sohbetler yaptım.
7 Aralık 1922 tarihinde, Ankara basını vasıtasıyla, halkçılık ilkesine dayanan ve “Halk Partisi” adını taşıyan siyasi bir parti kurmak niyetinde olduğumu açıklayarak, bu partinin nasıl bir program yapması gerekeceği konusunda, bütün vatanseverlerin, ilim ve fen adamlarının yardım ve iş birliğine başvurmuştum.
Gerek bazı kimselerden aldığım yazılı düşüncelerden ve gerek halk ile yaptığım görüşmelerden çok yararlandım.
Milletin maddi ve manevi alandaki yenileşmesi ve gelişmesi yolunda, söz ve teori ile iş ve icraata önem vermeyi tercih ettik. Bununla birlikte, “Hâkimiyet milletindir.”, “Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin dışında hiçbir makam, millî mukadderata hâkim olamaz.”.
İlkeler, “Halk Partisi”nin kuruluşu ve faaliyet göstermesi için yeterli oldu. Partinin adına, daha sonra “Cumhuriyet” kelimesi de eklenerek, bilindiği gibi “Cumhuriyet Halk Partisi” adı verildi.
Atatürk’ün halifeliğin kaldırılması konusundaki düşünceleri ve demokratikleşme hakkında Nutuk’ta söylediği sözler:
Türk halkının kayıtsız ve şartsız hâkimiyetine sahip olduğunu bir defa daha ve kesinlikle tekrar ediyorum. Hakimiyet, hiçbir anlamda, hiçbir şekilde, hiçbir renk ve hiçbir kılavuzlukta ortaklık kabul etmez. Unvanı ister halife ister başka bir şey olsun, hiç kimse bu milletin kaderine ortak çıkamaz. Millet buna kesinlikle müsaade edemez.
Yeni Türkiye’nin ve Yeni Türkiye halkının, artık, kendi varlık ve mutluluğundan başka düşünecek bir şeyi yoktur...
Görülüyor ki, biz her vasıtadan yalnız ve ancak bir tek temel görüşe dayanarak yararlanırız. O görüş şudur: Türk milletini medeni dünyada, layık olduğu mevkiye yükseltmek, Türkiye Cumhuriyetini sarsılmaz temelleri üzerinde her gün daha çok güçlendirmek...
(Nutuk, Yayına Haz.Prof. Dr. Zeynep Korkmaz, s.467-469,474, 481,485,486,606.)
Görüşünü Söyle
Atatürk’ün temel görüş olarak belirttiği düşünceler nelerdir? Bu konudaki görüşlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız
Cevap: Atatürk, Türk Devleti’nin bağımsızlık ve bütünlüğünü, milli egemenliği, kişi özgürlüğünü, çağdaş olmayı amaçlayan; akla, bilime ve gerçeğe dayanan, evrensel ağırlıklı, geleceğe yönelik, birbiri ile uyumlu amaçlar, uygulamalar ve ilkeler bütününü temel almıştır.
5.2. MUSTAFA KEMAL’E SUİKAST GİRİŞİMİ
SORU : Mustafa Kemal, Türk milletini çağdaş uygarlık düzeyine ulaştırmak amacıyla gerçekleştirdiği inkılaplarla millete yeni ufuklar açmıştı. Ancak bu durumdan rahatsız olan bazı çıkar grupları ortaya çıkmıştı. Onlar için en önemli konu, kendi çıkarlarını koruyabilmekti. Bu amaçla korkunç planlar yapmaktan çekinmiyorlardı.
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kapatılmasından sonra cumhuriyet karşıtları kimi kendilerine hedef almışlardı.
CEVAP : Mustafa Kemal’i
SORU : Bu hilafet ve saltanat yanlıları, Mustafa Kemal ortadan kaldırılırsa onun yaptığı tüm inkılapların da sona ereceğini düşünüyorlardı.
Yenilik karşıtı bu kişiler, insanlık dışı amaçlarını Mustafa Kemal'in ne gezisi sırasında gerçekleştirmeyi planladılar (15 Haziran 1926).
CEVAP : İzmir
SORU : bu korkunç planın ortaya çıkmasına ne sebep oldu.
CEVAP : Mustafa Kemal’in İzmir’e bir gün geç gelmesi,
SORU : Suikastçıları Sakız Adası'na tekne ile kaçıracak olan Giritli Şevki, korku ve pişmanlık duyarak durumu İzmir Valisine bildirdi. Bunun üzerine suikastı düzenleyecek kişiler yakalandı ve nerede yargılanarak cezalandırıldılar.
CEVAP : İstiklal Mahkemelerinde
SORU : Olayın duyulması üzerine tüm ülkede neler düzenlendi.
CEVAP : mitingler
SORU : Bu mitinglerde suikaste girişenler halk tarafından nefretle kınandı. Milletçe Mustafa Kemal’e ve onun yaptığı inkılaplara yönelik ne gösterileri yapıldı.
CEVAP : sevgi ve bağlılık
Suikast girişiminden sonra Mustafa Kemal, yayınladığı bildiride: “Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti sonsuza kadar yaşayacaktır.’’(1) diyerek cumhuriyet rejiminin sonsuza kadar var olacağına işaret etmiştir.
Soru/yorum
Mustafa Kemal’e suikast düzenleyen kişilerin hedefi sizce nedir? Mustafa Kemal’in suikast girişiminden sonra söylediği sözün ne anlama geldiğini arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: Mustafa Kemal, cumhuriyetin ilan edilmesinden sonra birçok badire atlatmıştır. Bunlardan en tehlikesi suikast olarak tarihe geçmiştir. Mustafa Kemal’e suikast yapılması Türkiye Cumhuriyeti’nin devamlılığını önlemek ve köklü değişimlerini engellemek içindir. Mustafa Kemal, cumhuriyet Türkiye ile özdeşlemiş, kurucu bir lider olduğu için onu öldürmenin Türkiye’yi batırmak olabileceğini düşünen kimseler bu suikast tertibini yapmışlardır. Neyse ki başarılı olamadılar, cezalarını çektiler, inkılaplar devam etti ve Mustafa Kemal’in on beş yıllık bir devri iktidarı oldu. Bu iktidar süresince inkılaplar yapılmaya devam edildi.
5.3. CUMHURİYET YÖNETİMİNE YÖNELİK TEHDİTLER
Araştırınız
Dünya haritası üzerinde Türkiye’nin coğrafi konumunu inceleyiniz. Ülkemizin jeopolitik önemi ile u ilgili düşüncelerinizi söyleyiniz.
Cevap: Türkiye’nin jeopolitik konumu çok önem taşımaktadır. Dünyanın gözbebeği gibi bir bölgede kurulan Türkiye Cumhuriyeti, jeopolitik konumu etkileyen etmenlerin birçoğunu taşımaktadır.
Bugün dünya üzerinde herhangi bir yer seçip devlet kurmak istesek, burası yine Türkiye olurdu sanırım. Çünkü dünyada ülkemiz kadar zengin kaynaklara, tarihi yapılara vs. sahip bir ülke daha yoktur. Şimdi ülkemizin jeopolitik konumunun hangi yönlerden önemli olduğunu sırayla açıklamaya çalışalım.
Yukarıdaki paragrafta verilen bilgiler ışığında Türkiye’nin coğrafi konumu ile ilgili neler söylenebilir?
Cevap: Türkiye ya da resmî adıyla Türkiye Cumhuriyeti, topraklarının büyük bölümü Anadolu’da, küçük bir bölümü ise Balkan yarımadası’nın güneydoğu uzantısı olan Trakya’da yer alan ülke.
Kuzeybatıda Bulgaristan, batıda Yunanistan, kuzeydoğuda Gürcistan, doğuda Ermenistan, İran ve Azerbaycan’ın ekslav toprağı Nahçıvan, güneydoğuda ise Irak ve Suriye komşusudur. Güneyini Akdeniz, batısını Ege Denizi ve kuzeyini Karadeniz çevreler. Marmara Denizi ise İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı ile birlikte Anadolu’yu Trakya’dan yani Asya’yı Avrupa’dan ayırır. Türkiye, Avrupa ve Asya’nın kavşak noktasında yer alması sayesinde önemli bir jeostratejik güce sahiptir
Türkiye’nin jeopolitik konumundan kaynaklanan özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz:
*Zengin doğal kaynaklara sahip Kafkasya ve Orta Asya’nın oluşturduğu coğrafyanın merkezinde yer alması,
*Hazar ve Orta Asya doğal kaynaklarının Batı’ya ulaştırılmasında doğal bir köprü oluşturması,
*Dünyadaki doğal enerji kaynaklarının % 60’ının ülkemizin etrafındaki devletlerde olması,
*Karadeniz-Akdeniz deniz yolu ulaşımının Çanakkale ve İstanbul boğazları üzerinden yapılması.
SORU : Ülkemiz, coğrafi konumundan dolayı nasıl bir öneme sahiptir.
CEVAP : jeopolitik
SORU : Asya ve Avrupa kıtalarının birleştiği bölgede yer alan Türkiye, iki kıta arasında ulaşım, ticaret, haberleşme ve kültür etkileşim alanlarında bir ne durumundadır.
CEVAP : köprü
SORU : Türkiye’nin bu özel coğrafi konumu ona, hangi açıdan büyük önem kazandırmaktadır.
CEVAP : stratejik
SORU : Avrupa’da ve Asya’da toprakları bulunan yurdumuz, her iki kıtada da bulunan ülkeler üzerinde etkili bir ne izlemektedir.
CEVAP : dış politika
SORU : Türkiye’nin, Karadeniz ve Akdeniz’i birbirine bağlayan Çanakkale ve İstanbul boğazlarına sahip olması ülkemize nasıl önem kazandırmaktadır.
CEVAP : büyük bir stratejik
Görüşünü Söyle
Boğazların ve Asya’yı Avrupa’yı birbirine bağlayan köprülerin ülkemiz topraklarında yer alması Türkiye’ye ne gibi katkılar sağlamaktadır? Görüşlerinizi söyleyiniz.
Cevap: Türkiye’ye hem ulaşım hem de turistik bakımından büyük avantajlar sağlamaktadır. Boğazlardan yapılan geçişler,köprülerin Asya ile Avrupa’yı birbirine bağlaması gibi özellikler hem maddi hem de kültürel bakımdan ülkemize zenginlik katmaktadır.
SORU : Yurdumuzun, petrol kaynaklarına sahip ülkeler ile endüstrileşmiş ülkeler arasında bulunması neyi daha çok artırmaktadır.
CEVAP : jeopolitik önemini
SORU : Türkiye, bu özelliğinden dolayı dünya güç dengesinde de nasıl bir yere sahiptir.
CEVAP : önemli
SORU : Dünya devletlerinin her zaman ilgi gösterdikleri bu bölgede Türkiye, bir güç unsuru olarak bütün dünya için ne görünümündedir.
CEVAP : güven veren bir ülke
SORU : Bazı devletlerin ülkemizin jeopolitik öneminden kaynaklanan gücünü azaltmak isteyecekleri, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni zayıflatmak ve bölmek için çaba harcayabilecekleri unutulmamalıdır. Çünkü Türkiye, modern yapısı, güçlü ordusu ve Atatürkçü düşünce sistemini esas alan rejimiyle nasıl bir ülkedir.
CEVAP : çağdaş
İç ve Dış Tehdit Unsurlarının Hedefleri
SORU : Günümüzde bazı devletler, çeşitli sorunlar yaşadığı ülkelerin ekonomik, siyasal ve sosyal gücünü zayıflatmak için neyi desteklemektedirler.
CEVAP : terör ve terör gruplarını
SORU : Çünkü bu devletler neden terörizmi destekleyerek amaçlarına ulaşmak istemektedirler.
CEVAP : topyekûn bir savaşı göze alamadıkları için
SORU : Terörist faaliyetlerin diğer bir hedefi ise korku ve şiddet ortamı oluşturarak yurttaşların devlete olan neyi sarsmaktır.
CEVAP : güvenlerini
SORU : İçeriden ve dışarıdan gelen bütün tehdit unsurlarının hedefi; çağdaş laik ve demokratik Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni yıkmak, millî birlik ve beraberliğimizi ne yapmaktır
CEVAP : ortadan kaldırmaktır.
SORU : Türkiye’nin bölgede güçlenmekte olmasından rahatsız olan bazı ülkeler, iç sorunlarımızı kullanarak milletimizi birbirine karşı ne yapmaktalar
CEVAP : kışkırtmaktadırlar.
SORU : Türkiye, değerli topraklar üzerinde önemli bir konuma sahip olan bir devlettir. Güçlü bir ülke olmamızı istemeyen dış güçlerin gizlice yaptığı ne bulunmaktadır.
CEVAP : bir çok plan
SORU : Bütün bu tehditlere karşı millî birlik ve beraberliğimizi bozmadan gelecek olan tehlikelere karşı nasıl olmalıyız.
CEVAP : uyanık ve bilinçli
İç ve Dış Tehdit Unsurlarına Karşı Kişilere Düşen Görevler
SORU : İç ve dış tehditler karşısında Türk milletine düşen en önemli görev, her türlü ideolojik, bölücü ve yıkıcı çalışmalara karşı her zaman nasıl olmaktır.
CEVAP : uyanık
Türk milleti, millî birlik ve beraberlik içerisinde hareket etmeli, demokratik sistemden ödün vermemelidir.
Türk milleti içeriden ve dışarıdan gelebilecek tehlikelere karşı mücadele edebilmek için aşağıdaki görev ve sorumluluklarını yerine getirmelidir.
*Türk tarihini iyi bilmeli ve tarihten dersler almalıyız.
*Türk gençliği olarak milletimizi ve vatanımızı çağdaş uygarlık seviyesinin üzerine çıkarmak için çok çalışmalıyız. Güçlü, zengin ve mutlu bir Türkiye oluşturmak için akıl ve bilimin önderliğinde hareket ederek Atatürkçü düşünce sisteminden yararlanmalıyız.
*Milletin birlik ve beraberliğini, vatanın bütünlüğünü her şeyin üstünde tutmalıyız. Türkiye’nin gelişmesine engel olmak isteyen iç ve dış propaganda ve tehdit odaklarının amaçlarını, faaliyetlerini bilmeliyiz ve bu faaliyetleri ortadan kaldıracak şekilde davranmalıyız.
*Demokratik, laik, hukuk devletine sahip çıkmalıyız.
*Hayatta en hakiki yol göstericinin ilim olduğunu ve bu konuda çok çalışmak ve üretmek gerektiğini bilmeli ve uygulamalıyız.
Günümüzde de Cumhuriyet’imize, demokrasimize ve halkın iradesine göz koyan karanlık güçlerin bitmediği görülmektedir. Aşağıdaki haberde yakın tarihimizde devlet yönetimini ele geçirmeye çalışan bir örgütün yaptığı darbe kalkışmasının haberini okuyacaksınız. Türk gençliği olarak Cumhuriyet’e sahip çıkmanın ne demek olduğunu, ülkemizde bir daha bu türden tehlikelerle karşılaşmamak için neler yapılması gerektiğini bir kez daha düşünmemiz gerekmektedir.
Bir Halkın Uyanışı: 15 Temmuz Demokrasi Zaferi
Türkiye’nin en karanlık gecelerinden birinde millet, destan yazdı.
15 Temmuz gecesi, demokrasimizi esir almaya çalışanlara tarihî nitelikte bir ders verildi. Tanklara karşı, yüreklerini ortaya koyan bir millet, elbette esir düşmeyecekti! Kendilerini hedef alan namluları, sıkılan kurşunları, atılan bombaları, tankları hiçe saydılar, bedenlerini darbe girişimine siper ettiler. Kimi yaralandı, kimi şehit oldu. Ama zalimlere geçit verilmedi.
15 Temmuz gecesi, hainler bu vatanın evlatlarına topla, tüfekle, tankla saldırdılar. Türkiye Büyük Millet Meclisini bombaladılar. Kendi insanlarının üstüne kurşun sıktılar. Zannettiler ki bu kahraman millet, bu yapılanlardan korkacak. Asla ve asla korkmadı, aksine cesur yürekli insanlarımız bu yapılanlara karşı çıktı. Güvenlik güçleri ile iş birliği yapan halk, kahramanca bir mücadele vererek darbe girişimini püskürttü ve hainlere haddini bildirdi. Demokrasimizi korumak adına, aydınlık geleceğimiz için Türk milleti canını ortaya koydu. Şairin de dediği gibi;
"Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır. Toprak, eğer uğrunda ölen varsa vatandır."
Şiirin mısralarında geçen o şanlı bayrağımıza rengini veren kanlar Türkiye Cumhuriyeti’nin iradesine darbe vurmak isteyenlere karşı o gece aktı.
O bayrak ki vatan ve milletin bekası için sımsıkı tutuldu ve asla elden bırakılmadı. Cumhuriyet tarihinde kanlı bir döneme imza atan hainlere haddini millet bildirdi. Türk milleti, vatanına sahip çıkarak bir gecede Türkiye Cumhuriyeti’nin vatan olduğunu dosta ve düşmana birkez daha hatırlatarak bu toprakları ezip geçmenin kolay olmadığını tüm cihana gösterdi. Çünkü biz aziz bir milletin evlatlarıyız. Damarımızda akan kanın, gerekirse bayrak uğruna akıtılacağından hiç şüphe duymayan bir milletiz.
Hainler Diz Çöktü
Mermileri yok sayıp darbecilerin üzerine yürüyen millet, kan kusan tanklara ve uçaklara aldırış etmeden vatanını, ülkesini ve kendisini hedef alanlara meydan okudu, meydanları bırakmadı. Hainleri 24 saat içerisinde püskürttü. Namluyu düşman yerine milletimize çevirenlere haddini bildirdi. Karanlık geceyi aydınlığa çeviren millet, geleceğinin teminatına dair inancını da ortaya koydu.
“Sen”, “Ben” Demeden “Biz” Olduk
“Vatan da meydanlar da bizim!” diyerek alanları bir an bile boş bırakmayan halk, 81 ilde birlik oldu. Millet, birlik ve beraberliğinin asla bozulmayacağını ve cumhuriyete her zaman sahip çıkılacağını tuttuğu demokrasi nöbetleri ile gösterdi.
A. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1 Atatürk’ün Cumhuriyet Halk Fırkasını kurma nedenleri nelerdir? Açıklayınız.
Cevap: Meclisin faal olarak çalışması ve egemenliğin temsil edilmesi bakımından bir siyasi partinin kurulması ihtiyaç haline gelmiştir. Bu ihtiyacı karşılamak adına Cumhuriyet Halk Fırkası kurulmuştur. Cumhuriyetin ilanından sonra tek partili sistem içinde Halk Fırkası, milletin mecliste temsil edilme alan ve imkanını oluşturan ilk parti olarak tarihe geçmiştir.
2. Atatürk, millet egemenliğinin Mecliste çok parti ile temsil edilmesini niçin istemiş olabilir? Anlatınız.
Cevap:Mustafa Kemal Atatürk Osmanlı Devleti’nde II. Meşrutiyet sonrası gelişmeleri yakından izlemiştir. O bu dönemde kurulan siyasi partileri ve bu partilerin ülkeyi halktan aldığı güç ile yönetmeye çalıştıklarını görmüştür. Atatürk Osmanlı Devleti’ndeki partileşme tecrübelerine dayanarak Türkiye Cumhuriyeti kurulmadan evvel ikinci dönem TBMM seçimleriyle birlikte ülkede partileşme süreci başlatmış ve ilk olarak 9 Eylül 1923 tarihinde Halk Fırkası kurulmuştur.
3. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kuruluş amaçları nelerdir? Belirtiniz.
Cevap: Türkiye Cumhuriyeti tarihinin ilk muhalefet partisidir. Parti tüzüğünde cumhuriyet ilkesinin, liberalizmin ve demokrasinin benimsendiği belirtilirken aynı zamanda dini inançlara da saygılı olunduğu açıklanmıştır .
4. Kendisine düzenlenen suikast girişiminden sonra Atatürk nasıl davranmıştır? Belirtiniz.
Cevap:Mustafa Kemal bu süreçte bir de suikaste uğramıştır. Bu elim olaydan kurtulduktan sonra olayın faillerinin bulunması adına operasyonlar yapılmış ve olayın sorumluları arasında bulunan, bilen, bilip de haber vermeyen, haberi olup da umursamayan hemen herkes idamla yargılanıp cezasını çekmiştir. Bu olay tarihe bir kayıt olarak düşerken Mustafa Kemal devrimleri aynı hızda yapılmaya devam etmiştir.
5. Türkiye’nin jeopolitik önemi taşıdığı hangi özelliklerden kaynaklanmaktadır? Açıklayınız.
Cevap:Türkiye’nin jeopolitik konumu çok önem taşımaktadır. Dünyanın gözbebeği gibi bir bölgede kurulan Türkiye Cumhuriyeti, jeopolitik konumu etkileyen etmenlerin birçoğunu taşımaktadır. Bugün dünya üzerinde herhangi bir yer seçip devlet kurmak istesek, burası yine Türkiye olurdu sanırım. Çünkü dünyada ülkemiz kadar zengin kaynaklara, tarihi yapılara vs. sahip bir ülke daha yoktur.
6. Türkiye Cumhuriyeti’ne yönelik iç ve dış tehditlere karşı bize düşen görevler nelerdir? Belirtiniz.
Cevap: Türkiye jeopolitik önemi ve coğrafi konumu nedeniyle geçmişte olduğu gibi, günümüzde ve gelecekte de sürekli bir tehditle karşı karşıya kalacaktır.Türk milletinin birliğini, Türkiye’nin güçlü bir devlet oluşunu çekemeyenler, karanlık emelleri ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni Sevr Antlaşması günlerine götürmeyi istemektedir. Devletimizi parçalamak isteyenler bu arzularından hiçbir zaman vazgeçmemişlerdir. Bize düşen canla başla ülkemizi korumak onun gelişmesi ve güvenliği için elimizden geleni yapmaktır.
“Cumhuriyet – Ankara – muhalefet – jeopolitik – İzmir – Serbest Cumhuriyet – jeopolitik konum iktidar” Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan noktalı yerlere yukarıda verilen uygun kelimeleri yazınız.
1. Atatürk’ün silah arkadaşları tarafından kurulan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Türkiye’nin ilk muhalefet partisidir.
2. Bir devletin dünya coğrafyasında bulunduğu konumundan dolayı kendisine sağladığı avantaj ve dezavantajlara jeopolitik konum denir.
3. Atatürk’e suikast girişimi İzmir şehrinde gerçekleştirilmek istendi.
4. Atatürk’ün arkadaşı Ali Fethi Okyar’dan açmasını istediği partinin adı Serbest Cumhuriyet Fırkasıdır.
5. Halk Fırkası, cumhuriyetin ilanından sonra Cumhuriyet Halk Fırkası adını almıştır.
Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız.
1. (Y) Cumhuriyet’in ilk muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Fırkasıdır.
2. (Y) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının programında “Din elden gidiyor.” ibaresine yer verilmiştir.
3. (D) 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı sonrasında yaşanan ekonomik sıkıntılar nedeniyle farklı politikalar üretmesi amacıyla Serbest Cumhuriyet Fırkası kuruldu.
4. (D) İç ve dış tehditlere karşı ülkemizde millî birlik ve beraberliğimizi güçlü tutmamız gerekir.
5. (Y) Türkiye Çanakkale ve İstanbul boğazları ile Avrupa ve Afrika kıtaları arasında stratejik bir konuma sahiptir.
Aşağıdaki çoktan seçmeli sorulan cevaplayınız.
1. Atatürk, kurulan yeni Türk Devleti’nde cumhuriyetin değerlerini hayata geçirmek için inkılaplar yapmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu inkılaplardan değildir?
A) Saltanatın kaldırılması
B) Siyasi partilerin kurulması
C) Halifeliğin kaldırılması
D) Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun çıkarılması
Cevap: D
2. Cumhuriyetin kurulduğu ilk dönemlerde çok partili hayata geçiş çalışmaları ile aşağıdaki gelişmelerden hangisine ulaşılmak istenmiştir?
A) Halifenin etkisinin kırılmak istenmesi
B) Demokrasinin daha iyi işleyişinin sağlanması
C) Eğitimin modernleştirilmesi
D) Ekonomik gelişmelere destek verilmek istenmesi
Cevap: B
3. Cumhuriyet döneminde ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatılmıştır. Bu gelişmenin arkasından 1930’da Serbest Cumhuriyet Fırkasının kuruluşuna kadar Türkiye’de tek partili hayat devam etmiştir.
Bu durumun:
I. Hükümetin denetlenmesi
II. Farklı görüşlerin mecliste temsil edilmesi
III. Saltanatın devam etmesi
gelişmelerinden hangilerini doğrudan engellediği söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) I ve II D) I, II ve III
Cevap: C
4 Atatürk, kendisine karşı düzenlenmek istenen suikastın engellenmesinden sonra “Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyet’i sonsuza kadar yaşayacaktır.” demiştir.
Atatürk bu sözü ile aşağıdakilerden hangisini söylemek istemiştir?
A) Kendi ömrü ile Cumhuriyet’in ömrünün aynı olduğunu
B) Cumhuriyet’in ileride çok büyük sorunlar yaşayacağını
C) Cumhuriyet’i Türk gençliğinin koruyup kollayacağını
D) Cumhuriyet’in temellerinin sağlam ve yıkılmaz olduğunu
Cevap: D
5. Atatürk, cumhuriyet yönetiminde çok partili hayatın olması gerektiğini belirtmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi çok partili hayatın faydalarından biri değildir?
A) Yönetimde kargaşa yaşanır.
B) Farklı görüşler yönetimde yer alabilir.
C) Hükümet sürekli denetlenir.
D) Demokratik ortam oluşur.
Cevap: A
6. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin jeopolitik konumunun özelliklerden biri değildir?
A) Zengin doğal kaynaklara sahip bir coğrafyanın merkezinde yer alması
B) Asya ile Avrupa arasında bir enerji köprüsü oluşturması
C) Enerji kaynaklarına sahip olmayan ülkelerin etrafımızda yer alması
D) Çanakkale ve İstanbul boğazlarına sahip olması
Cevap: C
